Liść morwy białej – właściwości lecznicze i zastosowanie w leczeniu cukrzycy
Morwa biała, która w Polsce jest najpopularniejszą odmianą morwy, pochodzi z Azji i jest od
wieków znana jako roślina o właściwościach leczniczych. W tradycyjnej medycynie
chińskiej morwa wykorzystywana była w leczeniu m.in. nadciśnienia i podwyższonego
poziomu cholesterolu. Zarówno owoce, nasiona, korzenie jak i kora stanowią dobre źródło
związków bioaktywnych – pozytywnie oddziaływujących na organizm.
W jakich celach wykorzystuje się morwę białą?
W przypadku nadwagi i otyłości dietozależnej spożycie ekstraktu z liści morwy – przy
zachowaniu odpowiedniej diety i wdrożeniu aktywności fizycznej – pomaga w obniżeniu
masy ciała. Suplementację stosuje się również ze względu na wysoką zawartość
antyoksydantów hamujących utlenianie tzw. złego cholesterolu, co redukuje ryzyko
uszkodzeń miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Ponadto ekstrakt z liści blokuje
powstawanie białka beta-amyloidu, które odpowiada za rozwój choroby Alzheimera, a także
działa ochronnie na śródbłonek mózgu, zapobiegając jego uszkodzeniom. Morwę
wykorzystuje się również przy produkcji kremów – pomagają one w walce ze stanami
zapalnymi czy przebarwieniami.
Związki bioaktywne w liściach morwy białej
Na szczególną uwagę zasługują liście morwy białej, w których znajduje się najwięcej
związków biologicznie czynnych, między innymi fitosterole, w tym β-sitosterol, stigmasterol,
kampesterol, glukozyd β-D-sitosterolu. Cechuje je również wysoka zawartość związków
polifenolowych, w tym flawonoidów, kwasów: octowego, propionowego, walerianowego,
salicylowego; witamin: A, B1, B2, C; mikroelementów: cynk, miedź, bor, mangan czy
żelazo. Wskazuje się również na wysoką zawartość substancji o działaniu antybakteryjnym,
przeciwgrzybiczym oraz przeciwwirusowym.
Liście morwy a cukrzyca
Liście morwy są także bardzo dobrym źródłem związków o właściwościach
przeciwcukrzycowych. Właściwości te wynikają z występującego jedynie w jej liściach
alkaloidu DNJ – analogu glukozy. Związek ten, a także jego pochodne zahamowują
aktywność enzymów, które mają rozkładać cukry złożone do cukrów prostych – w ten sposób
część węglowodanów pozostaje niestrawiona i jest wydalana z organizmu. Pozwala to na
ograniczenie ich wchłaniania w przewodzie pokarmowym, co za tym idzie zmniejszenie
stężenia cukrów we krwi i zmniejszenie wyrzutów insuliny.
Spożycie ekstraktu z liści morwy białej, bogatych w DNJ może zapobiegać postępowi
cukrzycy, a także w pewnym zakresie jej przewlekłym powikłaniom: cukrzycowej chorobie
oczu, nerek, uszkodzeniom naczyń krwionośnych czy chorobom układu krążenia takim jak
miażdżyca, udar mózgu, zawał serca, choroba niedokrwienna serca.
Innym ważnym składnikiem liści jest kwas galusowy, który stymuluje aktywację białka
transportującego glukozę. Dzięki jego aktywności mięśnie szkieletowe zwiększają
wykorzystanie glukozy, poprawia się również jej tolerancja. Mechanizm ten jest szczególnie
ważny u osób, u których wydzielanie insuliny przez trzustkę jest zbyt małe.
Kolejnym wartościowym składnikiem liści jest kwercytyna, która również wpływa na
utrzymanie prawidłowego stężenia cukru we krwi. Hamuje ona działanie enzymu
odpowiedzialnego za syntezę sorbitolu z nadmiaru glukozy. Podwyższony poziom tego
związku może prowadzić do zaburzeń w działaniu układu nerwowego, oczu i nerek,
szczególnie u cukrzyków.
Przeciwwskazania do stosowania morwy białej
Ze stosowania ekstraktów i naparów muszą zrezygnować osoby uczulone. Nie zaleca się
również suplementacji u kobiet w ciąży oraz karmiących, ponieważ brak jest dostatecznej
ilość badań na temat ich działania.
Choć suplementacja pozwala obniżyć poziom glikemii, przy jednoczesnym stosowaniu leków
przeciwcukrzycowych istnieje szansa wystąpienia hipoglikemii, czyli niedocukrzenia,
dlatego stosowanie ekstraktów z morwy należy skonsultować z diabetologiem lub fitoterapeutą.
Literatura:
1. Grześkowiak J. Łochyńska M. Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus
alba L.) i ich działanie lecznicze. Postępy Fitoterapii 1/2017, s. 31-35.
2. Gnalicka A. Jabłecka A. Miejsce wyciągu z morwy białej we współczesnej
farmakoterapii cukrzycy typu 2 – praca poglądowa. Farmacja współczesna 2013; 6:
196–201.
3. Phimarn W. Wichaiyo K. Silpsavikul K. i wsp. A meta-analysis of efficacy of Morus
alba Linn. to improve blood glucose and lipid profile. Eur. J. Nutr. Published online
2016 Mar 14. USDA National Nutrient Database.
4. Jeszka M. Kobus-Cisowska J. Flaczyk E. Liście morwy jako źródło naturalnych
substancji biologicznie aktywnych. Postępy Fitoterapii 3/2009.
5. Naowaboot J. et al. Mulberry leaf extract stimulates glucose uptake and GLUT4
translocation in rat adipocytes. Am. J. Chin. Med., 2012, 40, 163.
