Kawa to napój sporządzany z palonych ziaren kakaowca. Pochodzi głównie z Afryki i Ameryki Południowej. Jest to jeden z najpopularniejszych napojów, który spożywana codziennie miliony ludzi na całym świecie. Działanie kawy przypisuje się głównie zawartej w kawie kofeinie, ale kawa bogata jest również w inne związki o wielu niesamowitych właściwościach, dzięki którym może zarówno być częścią profilaktyki ciężkich chorób jak i nasilać chorobę.

Korzyści wynikające z picia kawy

Kawa a układ nerwowy

• substancje zawarte w kawie stymulują produkcję niektórych mediatorów takich jak dopamina, serotonina, adrenalina, noradrenalina, co przyczynia się do wzmożonej koncentracji, mniejszym uczuciem zmęczenia i senności i zapobiega rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych- choroba Alzheimera i Parkinsona

• picie kawy zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję

• picie kawy zmniejsza ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane

Kawa z układ sercowo-naczyniowy

• 1-3 filiżanki kawy dziennie zmniejszają ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych

• umiarkowana ilości kawy zmniejsza ryzyko zapadalności na zawał serca i udar mózgu

• zwiększa ciśnienie tętnicze krwi, ale tylko w połączeniu z paleniem tytoniu

 

Kawa a układ pokarmowy

• picie kawy wiąże się z niższym ryzykiem niealkoholowego stłuszczenia wątroby, niższym ryzykiem zwłóknienia wątroby, i niższym ryzykiem wystąpienia marskości wątroby

• picie kawy obniża ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej

• stymuluje perystaltykę i pomaga w zaparciach

Kawa a nowotwory

• kawa jest złożoną mieszaniną wielu biologicznie aktywnych składników, z których niektóre mogą mieć działanie przeciwnowotworowe.

• kawa dzięki zawartości antyoksydantów neutralizuje wolne rodiniki tlenowa

• picie kawy zmniejsza ryzyko rozwinięcia pierwotnych nowotworów wątroby, raka jajnika

• spożycie kawy związane jest z niższym ryzykiem raka prostaty, raka endometrium, czerniaka, raka jamy ustnej, białaczki, nieczerniakowego raka skóry i raka wątroby

Kawa a metabolizm i odchudzanie

• spożywanie kawy redukuje ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu II

• stymuluje rozkład trójglicerydów tkanki tłuszczowej i glikogenolizę w mięśniach, przez co może być pomocna w odchudzaniu

• kawa zwiększa tolerancję wysiłku

Zagrożenia związane z piciem kawy

• picie kawy zmniejsza napięcie zwieracza dolnego przełyku zwiększając objawy refluksu

• badania pokazują, że picie kawy nasila lęk i inne objawy chorób psychicznych

• nadmierne picie kawy w trakcie ciąży wiąże się ze wzrostem ryzyka urodzenia mniejszego dziecka oraz wad rozwojowych serca

• kawa ze względu na zawartość kofeiny może być uzależniająca

• kawa może zmniejszac odprnośc na stres

• do uprawy kawy zużywa się najwięcej pestycydów na świecie

• kawa pita nieregularnie, ale w dużych ilościach wpływa odwrotnie niż kawa pita regularnie- nieznacznie podwyższa ciśnienie tętnicze krwi, wywiera niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, zwiększając zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, co zwiększa prawdopodobieństwo zawału, zwiększa insulinooporność oraz zagrożenie cukrzycą typu 2

• kawa niefiltrowana pobudza syntezę homocysteiny, poprzez zawartość cafestolu i kahweolu, co zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy, zawału serca i udaru mózgu

• kawa niefiltrowana powoduje niedoboru kwasu foliowego, witaminy B12 i witaminy B6

 

Przeciwwskazania do picia kawy

• choroby psychiczne, szczególnie zaburzenia lękowe

• refluks

• choroba wrzodowa

• zespół jelita wrażliwego

• przewlekły stres

• alkoholizm

Kawa, tak samo jak żywność, ma swoje plusy i minusy i będzie oddziaływać pozytywnie lub negatywnie, w zależności od naszego stanu zdrowia. Spożycie kawy przez osoby zdrowe, bez problemów pokarmowych nie jest szkodliwe, a nawet może przynieść pozytywne efekty. Jednakże u osób przewlekle zestresowanych, z zaburzeniami psychicznymi, snu czy rytmu dobowego, picie kawy powinno być ograniczone do minimum lub całkowicie wyeliminowane.

Jak pić kawę?

Jeżeli nie istnieją przeciwwskazania, kawę należy pić codziennie, 1-3 filiżanki. Należy unikać picia kawy powyżej 5 filiżanek dziennie. Warto pamiętać o piciu kawy filtrowanej.

Bibliografia

1. Zdrojewicz Z. i in.: Czy picie kawy jest zdrowe? Med Rodz 2016; 19(3): 138-145

2. Poole R. i in.: Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes, BMJ. 2017 Nov 22;359:j5024.

3. Nieber K.: The Impact of Coffee on Health, Planta Med. 2017 Nov;83(16):1256-1263

4. Wang A. i in.: Coffee and cancer risk: A meta-analysis of prospective observational studies, Sci Rep. 2016 Sep 26;6:33711