Polskie Super Foods

Polskie super food czyli przegląd po rodzimych super owocach

Coraz częściej na różnych blogach, forach internetowych czy telewizji można przeczytać bądź usłyszeć o super food. Czym właściwie są tak zachwalane produkty? Czy są to kolejne suplementy diety czy magiczne tabletki powodujące talie osy i długie szczęśliwe życie? Nic z tych rzeczy. Super food to termin oznaczający nic innego jak super żywność. Do super food można zaliczyć dobrze znane nasiona chia, jagody goji, spirulinę czy jagody acai. Znalezienie tych produktów nie rzadko mogłoby się wiązać z trudnościami w dostępności w przeciętnym sklepie czy osiedlowym warzywniaku. Dlatego warto zapoznać się z produktami, naturalnie występującymi w Polsce, z dostępnością których nie będzie żadnego problemu, a dodatkowo nie kosztujących fortuny.
Super food to produkty występujące naturalnie, nieprzetworzone, które zawierają cenne witaminy, minerały czy związki bioaktywne, które spożywane regularnie będą miały pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. W tym artykule skupimy się na owocach zaliczanych do polskich super food.
Pierwszym przedstawicielem super żywności jest czarny bez.

Jest to duży krzew lub niewielkie drzewo spotykane głównie w lasach, zaroślach czy w okolicach domostw. Z czarnego bzu wykorzystuje się kwiaty, dojrzałe owoce jak i liście czy korę. Czarny bez zakwita w czerwcu i lipcu, ale najlepiej zbierać kwiaty na początku kwitnienia. Można z nich przygotować po ususzeniu napary i herbatki. Owoce dojrzewają natomiast w sierpniu i wrześniu, a ich zbór najlepiej rozpocząć na przełomie września i października. Czarny bez jest skarbnicą witamin i składników mineralnych, a także związków aktywnie czynnych. Witaminy jakie możemy spotkać to głównie witamina C, która chroni organizm przed działaniem wolnych rodników, witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6), czy witamina A, która jest niezbędna do prawidłowego widzenia czy wzrostu. Dodatkowo zawiera fosfor, cynk żelazo, wapń, magnez. Czarny bez jest przede wszystkim bogaty w związki polifenolowe, które mają swoje zastosowanie w profilaktyce nowotworów poprzez zdolności do neutralizowania reaktywnych form tlenu czy działaniu przeciwzapalnemu. Na rynku czarny bez można dostać pod postacią syropów, soków, herbatek (susz z liści i kwiatów) czy jako dodatek do tabletek przeciwbólowych na gardło. Warto jednak zwrócić uwagę na zawartość czarnego bzu w danym produkcie i ilości związków bioaktywnych dla których warto spożywać czarny bez.

 

Kolejnym równie cennym owocem jest aronia czarnoowocowa.

Jest to krzew mogący osiągać 2-3 metry wysokości, w tym przypadku największą wartość mają owoce aronii czyli małe czarne owoce z szarym nalotem. Owoce składają się głównie z wody, która stanowi 75-95% surowca, dodatkowo są bogate w witaminy C, A, E, B2 jak i składników mineralnych: mangan, miedź czy jod. Podobnie jak czarny bez, aronia jest bogata w związki polifenolowe, które działają antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie. Aronia ma swoje zastosowanie w prewencji cukrzycy typu II poprzez stymulację wychwytu glukozy przez komórki jak i zwiększanie wydzielania hormonu trzustkowego – insuliny. Dodatkowo sok z aronii obniża indeks glikemiczny (poziom wzrostu glukozy we krwi po spożyciu konkretnego produktu w porównaniu ze wzrostem glukozy we krwi po spożyciu roztworu glukozy) spożywanych produktów. Owoce aronii mają swoje zastosowanie również u pacjentów z zespołem metabolicznym, ponieważ zmniejszają cholesterol, a także wzmacniają ściany naczyń krwionośnych tym samym obniżając ciśnienie krwi. Takie działanie możliwe jest dzięki związkom aktywnie czynnym. Aronię można spotkać pod postacią soków, syropów czy dżemów. W farmacji wykorzystywana jest w syropach, kapsułkach czy w postaci sproszkowanej do dodania do mleka, deseru czy jogurtu.

 

Opisując rodzime super owoce nie sposób nie wspomnieć o żurawinie.

Jest to niskopienny krzew o czerwonych i kulistych owocach. Żurawina bogata jest przed wszystkim w witaminy: A, C, E i beta-karoten – prowitaminę witaminy A. w owocach znajdziemy również składniki mineralne takie jak potas, sód czy selen. Mimo iż powyższe związki są bardzo ważne dla zdrowia to najważniejszą grupą związków, w które obfituje żurawiną są polifenole, do których należą np. flawonoidy. Substancje te odpowiadają za działanie przeciwzapalne. Bardzo często przy problemach z infekcjami układu moczowego zalecane jest spożywanie suszonej żurawiny lub picie soku żurawinowego i jest to jak najbardziej wskazane. Za infekcje układu moczowego odpowiadają głównie wnikające do organizmu bakterie Escherichia coli, powodując ból i częstą potrzebę oddawania moczu. Związki obecne w żurawinie wspomagając antybiotykoterapię zmniejszają ilość bakterii tym samym przyczyniają się do osłabienia infekcji. Regularne spożywanie żurawiny zmniejsza ryzyko występowania i nawracania nieprzyjemnych dolegliwości. Owoce żurawiny mają swój udział również w działaniu przeciwmiażdżycowym wpływając na obniżenie złego cholesterolu – LDL. Żurawinę można spotkać w formie suszonej – jako dodatek do musli, czy ciast, a także w formie syropów, soków i sosów do mięs.

 

 

Kolejnym przedstawicielem super żywności będzie rokitnik zwyczajny.

Jest to ciernisty krzew o małych, pomarańczowych owocach. Dzięki właściwościom prozdrowotnym i szerokim zastosowaniu wykorzystywane są zarówno owoce, liście jak i pędy. Rokitnik jest bogaty w witaminy: E, A ale głównie C, której zawiera więcej niż np. dzika róża, ale też ma większą efektywność działania w porównaniu z syntetycznym odpowiednikiem, a to za sprawą związków polifenolowych. Dodatkowo zawiera wapń, żelazo, fosfor i potas. Związkami które charakteryzują rokitnika są kwasy tłuszczowe, w przewadze nienasyconych (kwas oleinowy, linolowy i linolenowy). Rokitnikowi przypisuje się silne działanie przciwnowotworowe, które posiada dzięki wysokiej aktywności związków przeciwutleniającym. Te cudowne owoce zmniejszają możliwość występowania nowotworów skóry i brodawczaka płaskonabłonkowego w przedżołądku. Rokitnik zwyczajny można spotkać np. w aptekach pod postacią soków, olejów czy kapsułek.

 

Jak widać nie trzeba daleko szukać cudownej super żywności wystarczy rozejrzeć się po łąkach czy zagajnikach krzewów i można znaleźć prawdziwe perełki, które dzięki swoim właściwościom zapewnią nam zdrowe i długie życie.

Źródła:
Banach K., Rutkowska B., Glibowski P. 2017. Polska „superżywność” w prewencji chorób nowotworowych. Katedra Biotechnologii, Żywienia Człowieka i Towaroznawstwa Żywności Wydziału Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Kierownik: prof. dr hab. Z. Targoński. 2, 106-114.

Doroszko M., Janda K., Jakubczyk K. 2018. Właściwości prozdrowotne wybranych owoców krajowych, Kosmos problemy nauk biologicznych. 67 (2), 415-423.

Malinowska P., Olas B. 2016. Rokitnik – roślina wartościowa dla zdrowia. Kosmos problemy nauk biologicznych, 65 (2), 285-292.

Waszkiewicz-Robak B., Billers E. 2018. Właściwości prozdrowotne czarnego bzu,
Wydział Informatyki i Nauk o Żywności, Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, 99 (3), 217-224.

Facebook