Trawienie składników pokarmowych

Trawienie i wchłanianie białek.

Białka to najważniejszy składnik budulcowy organizmów żywych, wchodzą w skład wszystkich tkanek, płynów ustrojowych, ciał odpornościowych, enzymów, hormonów i wielu innych składników. Zbudowane są z aminokwasów, do postaci których są rozkładane w procesie trawienia. Niektóre z nich ludzki organizm jest w stanie samodzielnie syntetyzować, ale kilka zwanych egzogennymi trzeba koniecznie dostarczyć z pożywieniem. Są to: leucyna, izoleucyna, walina, metionina, fenyloalanina, treonina, tryptofan, lizyna. Białka powinny dostarczać ok. 10-15% energii w diecie, są wykorzystywane głównie do odbudowy komórek , a nie do celów energetycznych. Wchłaniane są w jelicie cienkim w postaci aminokwasów lub krótko-łańcuchowych peptydów

Enzymy trawiące białka pochodzą z trzech źródeł:

– pepsyna wytwarzana w postaci pepsynogenu przez błonę śluzową żołądka. Pepsynogen jest aktywowany przez kwas solny. Rozkłada białka do krótszych polipeptydów

– trypsyna, chymotrypsyna, elastaza, karboksypeptydaza wytwarzane przez trzustkę. Trypsyna powstaje z nieaktywnego trypsynogenu pod wpływem enterokinazy wytwarzanej przez komórki jelita cienkiego. Następnie aktywuje ona inne cząsteczki trypsynogenu (autokataliza). Enzymy trzustkowe mają bardzo duże znaczenie. Rozkładają polipeptydy do tripeptydów, dipeptydów i aminokwasów

– peptydazy rąbka szczoteczkowego również rozkładają polipeptydy do tripeptydów, dipeptydów i aminokwasów. Przez rąbki szczoteczkowe następuje wchłanianie aminokwasów i peptydów do enterocytów. Wewnątrz enterocytów tri- i dipeptydy są rozkładane do aminokwasów przez peptydazy wewnątrzkomórkowe, a następnie transportowane do wątroby żyłą wrotną.

Słowa kluczowe: trawienie

Trawienie i wchłanianie węglowodanów .

Węglowodany są głównym źródłem energii dla ludzkiego organizmu. Po strawieniu i wchłonięciu w postaci glukozy są utleniane do CO2 i H2O (z 1 g uzyskuje się 4 kcal energii). Dostarczają ok. 50-70% energii w diecie. Spożywamy je w formie polisacharydów (skrobia i błonnik), disacharydów (np. sacharoza, laktoza) oraz monosacharydów (np. glukoza, fruktoza). Poza błonnikiem wszystkie są przez ludzki organizm w mniejszym lub większym stopniu trawione i przyswajane. Istnieją trzy główne enzymy trawiące węglowodany:

– amylaza ślinowa wydzielana przez ślinianki przyuszne katalizuje rozkład skrobi do maltozy, maltotriozy i dekstryn. Działa nawet jeszcze w żołądku, gdzie jeszcze przez ok. 1 godzinę w środku kęsów pokarmowych może utrzymać się obojętne pH

– amylaza trzustkowa – jest częścią zasadowej wydzieliny trzustkowej (która neutralizuje kwaśną treść napływającą z żołądka) , działa tak samo jak amylaza ślinowa

– disacharydazy błony komórkowej rąbka szczoteczkowego jelita cienkiego rozkładające disacharydy (produkty rozkładu skrobi przez amylazę , sacharoza, laktoza) do monosacharydów glukozy, galaktozy, fruktozy.

Monosacharydy są przez rąbek szczoteczkowy nabłonka jelitowego wchłaniane do krwi, z którą przez wątrobową żyłę wrotną dostają się do wątroby.

Słowa kluczowe: trawienie

Trawienie i wchłanianie lipidów.

Tłuszcze są obok węglowodanów głównym źródłem energii dla człowieka (z 1 g uzyskuje się 9 kcal energii). Dostarczają 20-35% energii w diecie . Poza tym pełnią tez funkcje strukturalne błon komórkowych, biorą udział w syntezie wielu związków o charakterze hormonów, są źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A,D,E,K) i niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Gdy wartość energetyczna diety przekracza potrzeby organizmu, nadmiar jest odkładany w postaci tkanki tłuszczowej. Najważniejsze formy tłuszczu w diecie to trójglicerydy, fosfolipidy i cholesterol. W procesie trawienia ulegają rozkładowi do monoglicerydów, kwasów tłuszczowych, lizofosfatydylocholiny, wolnego cholesterolu i są wchłaniane z jelita cienkiego do limfy.

Główne enzymy trawiące tłuszcze to:

– lipaza trzustkowa razem z kolipazą rozkładają trójglicerydy do 2-monoglicerydów i kwasów tłuszczowych

– fosfolipaza A2 rozkłada fosfatydylocholinę do wolnych kwasów tłuszczowych i lizofosfatydylocholiny

– trzustkowa esteraza cholesterolowa przekształca estry cholesterolu w wolny cholesterol.

Trawienie tłuszczów zachodzi dopiero w dwunastnicy (z wyjątkiem niewielkiej hydrolizy triglicerydów o krótkich łańcuchach kwasów tłuszczowych przez lipazę podjęzykową) . Tłuszcze są silnie hydrofobowe i tylko dzięki wymieszaniu pokarmu z solami żółciowymi następuje emulgowanie tłuszczów i stają się zdatne do strawienia. Kolipaza przyłącza lipazę trzustkową do powierzchni cząsteczki , dzięki czemu umożliwiony jest rozkład enzymatyczny glicerydu. Produkty hydrolizy lipidów (oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach) tworzą mieszane micele z solami żółciowymi, z których są wchłaniane przez błonę rąbka szczoteczkowego. We wnętrzu enterocytów kwasy tłuszczowe przechodzą do postaci takiej jak w pożywieniu – triacylogliceroli. Dalej są transportowane do układu limfatycznego , z którego przewodem piersiowym przechodzą do krwi obwodowej.

Słowa kluczowe: trawienie

Facebook