Lektyny
Lektyny to białka lub glikoproteiny, które wiążą węglowodany w sposób odwracalny. Po raz pierwszy lektyny odkryto w roślinach, a następnie u innych gatunków, od mikroorganizmów po ludzi. Określane są również jako hemaglutyniny, fitohemaglutyniny, fitoaglutyniny oraz fazyny. Reagują z błonami komórkowymi, które są zbudowane z charakterystycznych kompleksów cukrowych, do których wykazują powinowactwo.
Lektyny roślinne znajdują się w wielu produktach spożywczych takich jak ziarna, rośliny strączkowe, owoce, warzywa i orzechy. Lektyny w roślinach stanowią formę magazynowania cukrów i spełniają funkcje ochronne- chronią roślinę przed owadami, zwierzętami i ludźmi- są tzw. naturalnymi pestycydami. Układ odpornościowy człowieka traktuje lektyny jak swoiste niebezpieczeństwo, co przyczynia się do powstania reakcji zapalnej.
Lektyny znajdują się w wielu produktach i mogą być bardzo problematyczne:
-
mogą działać prozapalnie
-
mogą uszkadzać nabłonek dwunastnicy i jelita czczego
-
są zasadniczo nietrawione przez układ pokarmowy człowieka
-
mają zdolność do zwiększania przepuszczalności jelit
-
obniżają aktywność enzymów proteolitycznych
-
powodują zmiany morfologiczne w nerkach, wątrobie i trzustce
-
wywołują wytwarzanie IgG i IgM Ab
-
wiążą się z glikoproteinami powierzchni komórkowej, takimi jak receptor czynnika wzrostu naskórka i receptor insuliny, zakłócając ich funkcje oraz przyczyniając się do powstawania insulinooporności
-
mogą przyczyniać się do powstania nietolerancji i alergii pokarmowej
-
mogą przyczynić się do powstania choroby autoimmunologicznej takiej jak cukrzyca typu I, zapalne choroby jelit, reumatoidalne zapalenie stawów
-
poprzez indukowanie stanu zapalnego mogą przyczynić się do nadmiernej masy ciała
-
powodują osłabienie odporności
-
blokują wydzielanie cholecystokininy- hormonu wspomagającego trawienie
Kto powinien unikać lektyw w swojej diecie?
-
osoby z chorobami autoimmunologicznymi
-
osoby z zespołem jelita drażliwego
-
osoby z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi
-
osoby z problemami z przewodem pokarmowym nieznanego pochodzenia
Źródła lektyn
Produkty zbożowe
-
ryż biały i brązowy
-
ryż dziki
-
pszenica
-
pszenica durum i kamut
-
owies
-
komosa ryżowa
-
jęczmień
-
gryka
-
kukurydza
Owoce
-
melon
-
jagody goji
Warzywa
-
ogórek
-
cukinia
-
kabaczek
-
dynia
-
bakłażan
-
papryka
-
nasiona roślin strączkowych
-
ziemniaki
Tłuszcze
-
olej sojowy
-
olej słonecznikowy
-
olej kukurydziany
-
olej krokoszowy
-
olej z nasion winogrona
-
olej arachidowy
-
margaryny
Orzechy i nasiona
-
słonecznik
-
chia
-
orzechy ziemne
-
nerkowce
Nabiał
-
jogurty
-
lody
-
sery białe
-
mleko
Słodziki
-
cukier
-
syrop z agawy
-
acesulfam K
-
aspartam
-
sukraloza
-
sacharyna
-
maltodekstryna
Produkty zalecane w diecie niskolektynowej
Drób, mięsa, ryby
-
wszystkie niehodowlana ryby i owoce morza
-
każde mięso dobrej jakości
-
jaja (ilość ograniczona, kwestia indywidualna)
Tłuszcze
-
oliwa z oliwek
-
oleje z alg
-
ghee dobrej jakości- od krów karmionych trawą
-
olej kokosowy
-
olej makadamia
-
olej MCT
-
olej z awokado
-
olej z orzechów włoskich
-
czerwony olej palmowy
-
olej sezamowy
-
tran
Źródło węglowodanów
-
sorgo
-
maniok
-
baobab
-
bataty
-
brukiew
-
pasternak
-
proso
Warzywa
-
brukiew
-
seler
-
rzepa
-
brokuły
-
brukselki
-
kapusty
-
boćwina
-
rukola
-
rukiew wodna
-
jarmuż
-
kiszonki
-
seler
-
cebula
-
pory
-
szczypiorek
-
szalotka
-
cykoria
-
marchew
-
karczoch
-
buraki
-
rzodkiewka
-
rzodkiew
-
topinambur
-
szparag
-
czosnek
-
zielone sałaty
-
koper włoski
-
szpinak
-
gorczyca
-
pietruszka
-
bazylia
-
wodorosty
-
glony
-
grzyby
Owoce
-
oliwki
-
awokado
-
kiwi
-
wszystkie owoce jagodowe
-
zielone mango
-
zielone banany
Orzechy i ziarna
-
makadamia, orzechy włoskie, orzechy pekan, pistacje, orzechy piniowe, orzechy laskowe, orzechy brazylijskie
-
kokos
-
kasztany jadalne
-
siemienie lniane
-
nasiona konopii
-
sezam
-
nasiona babki jajowatej
Słodziki
-
stevia
-
inulina
-
erytrytol
-
ksylitol
Nabiał
-
masło ghee
-
masło extra
-
sery kozie
-
sery owcze
-
wegańskie jogurty kokosowe
-
sery o wysokiej zawartości tłuszczu wysokogatunkowe
-
organiczne tłuste śmietany
Inne
-
czekolada gorzka >70%
-
mąka migdałowa
-
mąka kokosowa
-
wszystkie zioła przyprawy z wyjątkiem papryki chilli
Dieta niskolektynowa powinna trwać do kilku miesięcy i powinna być skomponowana przez specjalistę, aby uniknąć niedoborów składników odżywczych.
Bibliografia:
