Kawa to napój sporządzany z palonych ziaren kawowca. Pochodzi głównie z Afryki i Ameryki Południowej. Jest to jeden z najpopularniejszych napojów, który spożywana codziennie miliony ludzi na całym świecie. Działanie kawy przypisuje się głównie zawartej w kawie kofeinie, ale kawa bogata jest również w inne związki o wielu niesamowitych właściwościach, dzięki którym może zarówno być częścią profilaktyki ciężkich chorób jak i nasilać chorobę.
Korzyści wynikające z picia kawy
Kawa a układ nerwowy
substancje zawarte w kawie stymulują produkcję niektórych mediatorów takich jak dopamina, serotonina, adrenalina, noradrenalina, co przyczynia się do wzmożonej koncentracji, mniejszym uczuciem zmęczenia i senności i zapobiega rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych- choroba Alzheimera i Parkinsona
picie kawy zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję
picie kawy zmniejsza ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane
Kawa z układ sercowo-naczyniowy
1-3 filiżanki kawy dziennie zmniejszają ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych
umiarkowana ilości kawy zmniejsza ryzyko zapadalności na zawał serca i udar mózgu
zwiększa ciśnienie tętnicze krwi, ale tylko w połączeniu z paleniem tytoniu
Kawa a układ pokarmowy
picie kawy wiąże się z niższym ryzykiem niealkoholowego stłuszczenia wątroby, niższym ryzykiem zwłóknienia wątroby, i niższym ryzykiem wystąpienia marskości wątroby
picie kawy obniża ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej
stymuluje perystaltykę i pomaga w zaparciach
Kawa a nowotwory
kawa jest złożoną mieszaniną wielu biologicznie aktywnych składników, z których niektóre mogą mieć działanie przeciwnowotworowe.
kawa dzięki zawartości antyoksydantów neutralizuje wolne rodiniki tlenowa
picie kawy zmniejsza ryzyko rozwinięcia pierwotnych nowotworów wątroby, raka jajnika
spożycie kawy związane jest z niższym ryzykiem raka prostaty, raka endometrium, czerniaka, raka jamy ustnej, białaczki, nieczerniakowego raka skóry i raka wątroby
Kawa a metabolizm i odchudzanie
spożywanie kawy redukuje ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu II
stymuluje rozkład trójglicerydów tkanki tłuszczowej i glikogenolizę w mięśniach, przez co może być pomocna w odchudzaniu
kawa zwiększa tolerancję wysiłku
Zagrożenia związane z piciem kawy
picie kawy zmniejsza napięcie zwieracza dolnego przełyku zwiększając objawy refluksu
badania pokazują, że picie kawy nasila lęk i inne objawy chorób psychicznych
nadmierne picie kawy w trakcie ciąży wiąże się ze wzrostem ryzyka urodzenia mniejszego dziecka oraz wad rozwojowych serca
kawa ze względu na zawartość kofeiny może być uzależniająca
kawa może zmniejszac odprnośc na stres
do uprawy kawy zużywa się najwięcej pestycydów na świecie
kawa pita nieregularnie, ale w dużych ilościach wpływa odwrotnie niż kawa pita regularnie- nieznacznie podwyższa ciśnienie tętnicze krwi, wywiera niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, zwiększając zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, co zwiększa prawdopodobieństwo zawału, zwiększa insulinooporność oraz zagrożenie cukrzycą typu 2
kawa niefiltrowana pobudza syntezę homocysteiny, poprzez zawartość cafestolu i kahweolu, co zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy, zawału serca i udaru mózgu
kawa niefiltrowana powoduje niedoboru kwasu foliowego, witaminy B12 i witaminy B6
Przeciwwskazania do picia kawy
choroby psychiczne, szczególnie zaburzenia lękowe
refluks
choroba wrzodowa
zespół jelita wrażliwego
przewlekły stres
alkoholizm
Kawa, tak samo jak żywność, ma swoje plusy i minusy i będzie oddziaływać pozytywnie lub negatywnie, w zależności od naszego stanu zdrowia. Spożycie kawy przez osoby zdrowe, bez problemów pokarmowych nie jest szkodliwe, a nawet może przynieść pozytywne efekty. Jednakże u osób przewlekle zestresowanych, z zaburzeniami psychicznymi, snu czy rytmu dobowego, picie kawy powinno być ograniczone do minimum lub całkowicie wyeliminowane.
Jak pić kawę?
Jeżeli nie istnieją przeciwwskazania, kawę można pić codziennie, 1-3 filiżanki. Należy unikać jej picia w ilości powyżej 5 filiżanek dziennie. Warto pamiętać o piciu kawy filtrowanej.
Bibliografia
Zdrojewicz Z. i in.: Czy picie kawy jest zdrowe? Med Rodz 2016; 19(3): 138-145
Poole R. i in.: Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes, BMJ. 2017 Nov 22;359:j5024.
Nieber K.: The Impact of Coffee on Health, Planta Med. 2017 Nov;83(16):1256-1263
Wang A. i in.: Coffee and cancer risk: A meta-analysis of prospective observational studies, Sci Rep. 2016 Sep 26;6:33711