Jak przytyć?

Jak przytyć

Przyczynami niedowagi mogą być liczne choroby endokrynologiczne, metaboliczne, pasożytnicze, nowotworowe, zaburzenia odżywiania lub wchłaniania pokarmów. Dlatego przy niepokojąco niskiej masie ciała należy wykonać zalecane przez lekarza badania – najczęściej jest to badanie ogólne moczu, morfologia krwi, zbadanie czynności tarczycy. W celu stwierdzenia samego niedożywienia należy wykonać odpowiednie badania antropometryczne, biochemiczne i immunologiczne. Jeżeli pacjent zaniedbuje dietę, a ma predyspozycje genetyczne do utrzymywania bardzo niskiej wagi lub niedbanie o dietę towarzyszy innym schorzeniom, należy to zmienić. Przywiązując wagę do odpowiedniego odżywiania można często w zadowalający sposób kontrolować masę ciała. Dlatego, wbrew powszechnym przekonaniom, przestrzeganie zasad zdrowego odżywiania, a więc regularne spożywanie pełnowartościowych posiłków o odpowiedniej kaloryczności, dotyczy zarówno osób chcących schudnąć jak i tych chcących przytyć.

 

 

 

 

Aby przybrać na wadze bilans kaloryczny powinien być dodatni, czyli w ciągu dnia należy przyjmować więcej kalorii niż organizm zużywa na podstawowe funkcje życiowe i dodatkowe aktywności. Organizm musi z przyswajać z posiłków jak najwięcej składników odżywczych i dlatego powinny one być pełnowartościowe. Często z problem niedowagi dotyczy osób, które zapominają o jedzeniu lub są zbyt zajęte, żeby spożywać posiłki regularnie – nie należy do tego dopuszczać.

Posiłki osób z niedowagą często są źle zbilansowane pod względem ilościowym i jakościowym. W celu zwiększenia masy ciała warto zwiększyć porcje pokarmowe. Ważną rolę odgrywa też podaż białka, która powinna być dość wysoka. W celu zapewnienia odpowiedniej ilości białka powinno się spożywać ryby – chude i tłuste – bogate w witaminy i nienasycone kwasy tłuszczowe, do tego mięso, jaja, nabiał, orzechy, pestki, nasiona roślin strączkowych. Najbardziej kalorycznym składnikiem pożywienia jest tłuszcz – 1 gram tłuszczu dostarcza organizmowi aż 9 kcal, dlatego trzeba zwracać uwagę na to, żeby w diecie było go odpowiednio dużo, energia z tłuszczów powinna pokrywać nawet do 30-35% dziennego zapotrzebowania kalorycznego organizmu.

Podstawą diety powinny być produkty węglowodanowe składające się z węglowodanów złożonych, takich jak makaron, kasze, płatki – owsiane, orkiszowe czy jęczmienne, chleby, różnego rodzaju wypieki, pyzy, kluski, ryż, do tego warto łączyć z białkiem lub tłuszczem w celu zmniejszenia ich indeksu glikemicznego. Do posiłków, w celu zwiększenia ich gęstości kalorycznej, należy dodawać produkty o wysokiej kaloryczności – a zatem najczęściej dużej zawartości tłuszczu lub cukru – takie jak oliwa, orzechy, masło, masło orzechowe, awokado, pestki, ser, banany, miód, suszone owoce, wiórki kokosowe. Trzeba pamiętać, że najzdrowsze są tłuszcze roślinne bogate w nienasycone kwasy omega-3, omega-6 i witaminy. Owoce, mimo że w znacznej części składają się z wody, cechują się też dużym udziałem cukrów prostych, a te bardzo słodkie, takie jak banan, mango, winogrona są też bardziej kaloryczne. W przypadku dużej niedowagi i braku kontroli nad nią, można sięgnąć też po nutridrinki, które są dobrym źródłem łatwo przyswajalnych składników odżywczych i energii.

Zdecydowanie przeciwwskazana jest przetworzona żywność, fast foody, słodycze, i słodzone napoje. Ich wysoka zawartość cukrów i tłuszczu powoduje nagłe, obfite wyrzuty insuliny, które są niekorzystne dla organizmu i dla ustabilizowania metabolizmu. Do tego znajdują się w nich często nasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcze typu trans i akrylamid, które są szkodliwe dla zdrowia. Mimo wysokiej kaloryczności taka żywność uboga w składniki odżywcze, a jej spożywanie może prowadzić do cukrzycy i do zbyt wysokiego poziomu cholesterolu we krwi.

Jeżeli problem niejedzenia jest natury psychicznej należy zadbać o to, żeby spożywanie posiłków wywoływało pozytywne skojarzenia. W związku z tym atmosfera podczas jedzenia posiłku powinna być przyjazna, spokojna, nie należy traktować posiłku jako obowiązku. Walory estetyczne pokarmu mają duże znaczenie, dlatego warto jest przygotowywać dobrze wyglądające i smakowite dania. Jedzenie powinno być smaczne i urozmaicone, najlepiej łatwostrawne i przede wszystkim lubiane przez pacjenta. W przypadku silnego jadłowstrętu należy zgłosić się do psychologia lub psychiatry. Należy mieć na uwadze to, że nie powinno się przybierać na wadze więcej niż 1 kg tygodniowo.

Opracowanie: Katarzyna Kucharska

Piśmiennictwo:

Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Helena Ciborowska, Anna Rudnicka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018

Ciborowska, H., Rudnicka, A. (2018). Dietetyka. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

 

Facebook