Bóle stawów i możliwe przyczyny
Dolegliwości związane z narządami ruchu to poważny problem medyczny i społeczny.
Intensywność odczuwania bólu w stawach jest różna u poszczególnych osób i zależy od
przyczyn, które powodują dolegliwości. Do najczęstszych przyczyn należą borelioza,
zakażenie chlamydia pneumonia, RZS, łuszczycowe zapalenie stawów oraz młodzieńcze
idiopatyczne zapalenie stawów.
Borelioza
Borelioza jest zakaźną chorobą wielosystemową, którą wywołują bakterie- krętki Borrelia
burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii i wiele innych. Bakterie na ludzi przenoszą
kleszcze poprzez ślinę lub wymiociny.
Rozwój boreliozy może być przewlekłym stanem poprzedzonym stanem ostrym we wczesnej
fazie choroby lub być utajonym przez cały okres trwania infekcji. W ciągu roku od zakażenia
mogą nie wystąpić żadne objawy, dlatego późniejsze objawy często nie są łączone z infekcją.
Mogą wystąpić dopiero kilka lat po zakażeniu gdy wystąpi dodatkowy bodziec jak duży stres
psychiczny lub fizyczny jak wypadek, śmierć bliskiej osoby, rozwód itp.
Objawy ze strony stawów są bardzo często spotykane. Borelioza może przybrać formę
rozsianą, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów. Jest to prawdopodobnie
najczęstsza forma zapalenia stawów wskutek zakażenia bakteryjnego w Europie. Do
głównych objawów należą:
– obrzęk i wysięk w obrębie stawu/stawów
– ograniczenie ruchomości stawu
– ból w okolicy stawu/stawów
Najczęściej atakowanym stawem jest staw kolanowy, ale w wielu przypadkach boreliozowe
zapalenie stawów dotyczy kilku stawów równocześnie. W niektórych przypadkach zapalenie
ustępuje samoistnie, ale zdarzają się sytuacje, w których zapalenie trwa od początku
choroby- 3 miesiące lub dłużej. Wówczas należy wdrożyć terapię nie tylko przeciw samej
infekcji, ale również wspomagającą funkcjonowanie stawów.
Chlamydia pneumonia
Chlamydia pneumoniae to bakteria przenoszona drogą kropelkową. Organizm nie uodparnia
się na tą bakterię, dlatego zakażenie może mieć charakter zarówno ostry, przewlekły jak i
nawracający. Bakteria przenika do komórki i uaktywnia mechanizmy odpowiedzi
komórkowej powodując uwalniania cytokin prozapalnych.
Pierwsze powiązania pomiędzy zakażeniem chlamydia pneumoniae a zapaleniem stawów
zostały zauważone w 1993 roku. Aktualnie badania pokazują, że 10 % wszystkich
reaktywnych zapaleń stawów może być wywołanie przez tą bakterię. Podobne objawy
powodują, że zapalenie stawów w przebiegu zakażenia chlamydia pneumoniae często
mylone jest z zapaleniem stawów w przebiegu boreliozy.
RZS
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba o podłożu autoimmunologicznym, która
dotyka tkanki łącznej. Charakteryzuje się zapaleniem stawów z okresami remisji i zaostrzeń.
Przyczyny RZS nie są do końca poznane, ale na rozwój choroby mogą wpływać:
– zaburzenia odporności
– infekcje bakteryjne i wirusowe
– czynniki genetyczne
– stres
Pierwsze objawy choroby mogą nie być związane z dolegliwościami stawowymi. Należą do
nich zmęczenie, nadmierne pocenie się, stan podgorączkowy, brak apetytu i utrata wagi. W
późniejszym etapie stwierdza się symetryczne zapalenie stawów śródręczno-paliczkowych i
międzypaliczkowych bliższych. Powstają guzki reumatoidalne w tkance podskórnej, które
mogą pojawić się również na narządach wewnętrznych. W ostatnim etapie choroby
dochodzi do upośledzenia ruchomości stawów, co jeszcze mocniej potęguje dolegliwości
bólowe. Dochodzi także do deformacji stawów biodrowych, rdzenia kręgowego i korzeni
nerwowych.
Łuszczycowe zapalenie stawów
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) to choroba o podłożu autoimmunologicznych,
charakteryzująca się zapaleniem stawów. Dotyczy około 10-30% osób cierpiących na
łuszczycę, pojawiając się po około 10 lat od rozpoczęcia choroby.
Przyczyny ŁZS, tak jak samej łuszczycy, nie są do końca poznane, ale do czynników biorących
udział w rozwoju choroby należą:
– zaburzenia odporności
– przebyte infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze
– czynniki genetyczne
– nieleczone stany zapalne
– cukrzyca typu 2
– dna moczanowa
– zadrapania, rany, blizny chirurgiczne, oparzenia, długotrwały ucisk np. noszenie
zegarka
– niektóre leki
– stres
Do objawów ŁZS należą, w przeciwieństwie do RZS, niesymetryczne zapalenia stawów
międzypaliczkowych, krzyżowo-biodrowych, kręgosłupa, nadgarstkowych, śródstopno-
paliczkowych. Ponadto objawami choroby mogą być zapalenie palców, zmiany skórne i
paznokciowe, zapalenie przyczepów ścięgien.
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to najczęstsza postać zapalenia stawów u
dzieci. Rozpoczyna się przed 16 rokiem życia i trwa minimum 6 tygodni. Chorobie towarzyszą
zmiany pozastawowe.
Tak jak RZS, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów zalicza się do chorób
autoimmunologicznych o nieznanej przyczynie. Do czynników, które mogą przyczynić się do
powstania choroby aktualnie zalicza się infekcje wirusowe oraz stres psychiczny. Choroba
częściej występuje u dziewczynek, dlatego podejrzewa się, że w patogenezie choroby biorą
udział hormony płciowe.
Objawy choroby, zwłaszcza na początku, są niespecyficzne. Zalicza się do nich:
– apatię
– brak apetytu
– spadek aktywności fizycznej
– objawy grypopodobne
– zaburzenia chodu
Dochodzi również do obrzęku stawów, najczęściej kolan, nadgarstków oraz stawu skokowo-
goleniowego. Występuje ból, z którego opisem mali pacjenci często mają trudności. Często
występuje poranna sztywność stawów, która ustępuje w ciągu dnia.
Ważna jest szybka diagnoza oraz natychmiastowe wprowadzenie leczenia, ze względu na
możliwość wystąpienia ciężkich powikłań choroby.
Leczenie bólu stawów
Do leczenia bólu stawów należy podejść indywidualnie i sposób leczenia dobrać w zależności
od występującej jednostki chorobowej. Inaczej będzie wyglądało leczenie przewlekłej infekcji bakteryjnej a inaczej choroby autoimmunologicznej. Jednakże w obu tych przypadkach warto zastosować indywidualną.
