Uzależnienie od jedzenia

Nałóg związany z nadmiernym objadaniem się należy do jednego z trudniejszych uzależnień do pokonania. Ma to związek przede wszystkim z brakiem możliwości odstawienia „narkotyku” ze względu na codzienną potrzebę odżywiania organizmu. Kolejną przyczyną jest akceptacja społeczeństwa (często nawet aprobata) na nadmierne przyjmowanie pokarmów. Zwykle przejadanie się nie jest kojarzone z nałogiem. Również osoba, która coraz częściej nie jest wstanie zapanować nad apetytem nie wiąże tego z uzależnieniem. Konsekwencją takiego zachowania często jest nadwaga, a następnie otyłość. Należy jednak zaznaczyć, że nie każda osoba z nadmierną masą ciała jest nałogowcem, nawet jeśli często nie może odmówić sobie kolejnej porcji. Warto jednak zastanowić się chwilę nad tym zjawiskiem.

Najczęstsze przyczyny związane z przejadaniem się mają naturę psychologiczną i emocjonalną. Początek problemu często rozpoczyna się już w okresie dzieciństwa, kiedy na poprawę humoru, czy „w nagrodę” dzieci otrzymują słodycze. Uzależnienie to sterowane jest przez te same mechanizmy biochemiczne co uzależnienia od używek tj. narkotyki, alkohol, czy papierosy. Przyjmując pokarm odczuwamy przyjemność, co związane jest ściśle ze skokiem hormonów szczęścia. Odczuwanie przyjemności związane jest z osiąganiem odpowiedniego stężenia neuroprzekaźników m.in. dopaminy i serotoniny (hormony szczęścia). Stopień zadowolenia z własnej sytuacji zależny jest w znacznym stopniu od prawidłowego metabolizmu mózgu, którego nie można osiągnąć bez właściwego odżywienia organizmu ( zapewnienia wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i minerałów).

Elementy zwiększające ryzyko nałogu:

  • wpływ otoczenia – brak wsparcia przy walce z uzależnieniem (potrzeba ukrywania się z problemem, trudności związane z gotowaniem np. dwa obiady, rodzina chce jeść ”normalnie”),
  • nawyki żywieniowe – smaki do jakich przyzwyczaimy się w domu rodzinnym często stanowią kryterium wyboru pokarmów w dorosłym życiu. Do zwyczajów wyniesionych z domu zalicza się również przekarmianie dzieci ( jeszcze jeden kęs „za mamusię”, „za tatusia”). Małe dzieci mają znakomicie zbalansowany ośrodek odczuwania głodu i sytości. Dziecko jeśli nie chce jeść to oznacza, że nie jest głodne. Karmienie dzieci na siłę prowadzi do rozregulowania tego mechanizmu.
  • codzienna wielogodzinna praca przed komputerem – zniechęca do podjęcia jakiejkolwiek aktywności fizycznej po zakończeniu pracy,
  • wyjście z innego nałogu,
  • ciągłe narażenie na pokusy – na każdym kroku „atakowani” jesteśmy przez reklamy produktów spożywczych. W trakcie przemieszczania się odczuwamy zapachy pochodzące z różnych restauracji, cukierni, spotykamy innych ludzi spożywających kuszące nas produkty,
  • życie w pośpiechu i pomijanie posiłków – pęd życia często sprawia, że dochodzi do pomijania posiłków lub zaspakajania głodu szybką przekąską (np. batonikiem). Brak właściwego odżywienia organizmu w ciągu dnia prowadzi do zaspokojenia jego potrzeb wieczorem lub innego dnia. Przejawem takiego postępowania może okazać się właśnie objadanie. Im dłuższe są odstępy między posiłkami w ciągu męczącego dnia tym większe prawdopodobieństwo, że nastąpi napad głodu, który może stanowić bodziec do przejedzenia,
  • brak właściwego jedzenia – spożywanie produktów o małej wartości odżywczej prowadzi do złego odżywienia organizmu, w tym również mózgu. Często mimo wysokiej kaloryczności posiłku jego wartość odżywcza jest znikoma (niewielka ilość witamin i składników mineralnych),

 

Najlepszym sposobem na unikanie nałogu nadmiernego jedzenia jest tak naprawdę właściwie zbilansowana dieta, która zapewni optymalny poziom hormonów szczęścia. Wtedy szansa na kolejny napad obżarstwa zmaleje. Warto również zrywać z przyzwyczajeniami, które stanowią już pewnego rodzaju mechanizm. Na początek warto zrezygnować chociaż z ulubionego produktu na rzecz innego np. kupić innego batona jeśli nie jest możliwe zastąpienie go produktem o wyższej wartości odżywczej. Unikaj stresu… Tak łatwo napisać, ale jest to prawie niemożliwe w dzisiejszym świecie. Można natomiast nauczyć się go kontrolować. Skorzystaj z medytacji, treningów relaksacji, lub innych metod które nauczą Cię pewnych uniwersalnych technik radzenia sobie ze stresem. Warto pamiętać, że właściwe odżywianie  prowadzi nie tylko do pięknej sylwetki tak upragnionej w dzisiejszych czasach, ale zapewnia przede wszystkim właściwą pracę organizmu, zapewniając nam dobre samopoczucie każdego dnia [Bardadyn, 2011; Davis, Carter, 2009].

Opracowała : Rita Pulikowska

Facebook