Borelioza

Kleszcze – pajęczaki należące do podgromady roztoczy (Acari), traktowane jako grupa umowna lub jako nadrodzina Ixodoidea albo też jako podrząd Ixodides (Ixodes).
Wyróżnia się rodziny kleszczy twarde (Ixodidae), częściowo okryte twardym pancerzem, oraz pozbawione tego pancerza, miękkie — obrzeżkowate (Argasidae). Rozróżnia się blisko 825 gatunków kleszczy. Są pasożytami zewnętrznymi głównie kręgowców. [Wikipedia]
Tylko 1/3 chorych na boreliozę kojarzy moment ukąszenia przez kleszcza, pozostali nie przypominają sobie takiego zdarzenia w przeszłości. Kleszcz znieczula skórę przed ukąszeniem, dlatego łatwo można przegapić ten moment, tym bardziej, że nimfa kleszcza jest wielkości ziarnka maku, metalowej główki szpilki. Wpuszczając ślinę wprowadza do organizmu żywiciela drobnoustroje spośród których najczęściej są to:
krętki Borrelia
Bartonella
Babesia (pierwotniak)
Anaplasma (Ehrlichia), riketsja
Yersinia, chlamydia, Mycoplasma
wirus kleszczowego zapalenia mózgu
inne
Pasożyt ten żeruje na gadach, płazach, ptakach, ssakach małych, dużych i na człowieku, a nawet na przedstawicielach swojego własnego gatunku.
Jego ulubione miejsca bytowania to:
wilgotne lasy liściaste i mieszane porośnięte olchami,bzem ,paprociami z bogatą ściółką pogranicza lasów i łąk, zarośla, nieużytki, powalone, spróchniałe pniaki , miejskie parki, skwery, łąki, mokre liście pod drzewami, przydomowe ogródki
Nie sprzyja im suche środowisko, na zimę schodzą do kryjówek w ściółce, norek zwierząt, najlepiej pod śniegiem, im bardziej wilgotny las tym lepsze dla nich warunki rozwoju i zimowania.
Ok. 20% wrocławskich kleszczy z terenów miejskich to nosiciele krętka boreliozy.
Najczęściej kleszcz dostaje się na nasze ciało wchodząc na but, nogawkę. To mit, że spadają z góry, bytują do wysokości 1,5 m od podłoża. Często kleszcz spada z naszego psa już w domu i wtedy jest zagrożeniem również dla nas.

Jak chronić się przed ukąszeniami:

wywijamy skarpety na nogawki spodni, żeby uszczelnić odzież
zakładamy kalosze – nogawki spodni wkładamy do środka
staramy się chodzić leśnymi ścieżkami omijając zarośla
na skórę stosujemy repelenty (DEET)
na odzież stosujemy permetrynę
najlepsza jest jasna odzież, na której łatwiej zauważyć kleszcze
psom , ew. kotom wychodzącym na zewnątrz zakładamy specjalne obroże lub stosujemy kropelki
po powrocie do domu odzież zostawiamy na zewnątrz lub od razu pierzemy bierzemy prysznic i dokładnie oglądamy całe ciało ze szczególnym uwzględnieniem tych miejsc, gdzie skóra jest cienka i dobrze ukrwiona: kostki, doły podkolanowe, pachwiny, pępek, piersi, pachy, szyja, uszy

Co robimy gdy już nas kleszcz ukąsił?

Delikatnie go usuwamy – wykręcamy w lewo lub wyrywamy w całości pęsetką (najlepiej chirurgiczną) , kleszczołapką, lassem, pompką antykleszczową.
Chwytamy zawsze za główkę, nigdy za odwłok (żeby nie wcisnąć zawartości) , nie robimy tego gołymi rękami.
niczym nie smarujemy, nie podgrzewamy, nie polewamy – żeby nie spowodować wpuszczenia większej ilości wydzieliny do naszego ciała , wyjętego kleszcza trzeba zabić, najlepiej spalić, ponieważ jest bardzo odporny na wszelkie niedogodne warunki.
Ranę dezynfekujemy i obserwujemy pacjenta kilka tygodni pod kątem objawów grypopodobnych lub rumienia.
W roku 2016 odnotowano w Polsce ponad 18000 zachorowań na boreliozę, szacuje się, że rzeczywista liczba chorych jest co najmniej 3-krotnie wyższa.
BORELIOZA
Borelioza, krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme (łac. borreliosis, morbus Lyme) – wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica, przenoszona na człowieka i niektóre inne zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie.
Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia cechującego się obwodowym szerzeniem się i centralnym ustępowaniem. Rumień wędrujący jest najczęstszym objawem wczesnej postaci boreliozy , ale występuje jedynie u połowy zakażonych. Inne wczesne zmiany to rzadko występujący naciek limfocytarny skóry oraz objawy grypopodobne obejmujące gorączkę, ból głowy, osłabienie.


Wczesne objawy ustępują w ciągu 3 miesięcy i u części chorych rozwija się postać wczesna rozsiana, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy albo (rzadziej) zapalenia mięśnia sercowego. Po wielu latach od zakażenia u części chorych dochodzi do zanikowego zapalenia skóry, przewlekłego zapalenia stawów, powikłań neurologicznych. Borelioza jest rozpoznawana na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz występowaniem typowych objawów klinicznych. Zakażenie jest leczone za pomocą antybiotyków z grupy penicylin, cefalosporyn oraz tetracyklin. [Wikipedia]
Najstarszy znany ludziom przypadek boreliozy to Ötzi z Tyrolu sprzed 5300 lat, w ciele którego odkryto obecność krętka Borrelii i stwierdzono upośledzenie ruchowe spowodowane chorobą.

Pierwszy raz opisamo chorobę w Old Lyme w stanie Conecticut u 12 dzieci ukąszonych w przeszłości przez kleszcza z objawami obrzęku stawów.

Krętki Borrelia burgdorferi po dostaniu się do organizmu błyskawicznie rozsiewają się przez krew. Później unikają płynów ustrojowych, żyją w tkance łącznej, łatwo przechodzą przez barierę krew-mózg.

Mają powolny metabolizm i długi cykl biologiczny. Są polimorficzne i zmienne antygenowo, tworząkompleksy immunologiczne i działają immunosupresyjnie, inicjują choroby z autoagresji.

Diagnostyka jest trudna, często wyniki badań wychodzą negatywne, mimo, że choroba już od jakiegoś czasu się rozwija. Badania stosowane w rozpoznawaniu :

test Western Blot IgM i IgG
test KKI – krążące kompleksy immunologiczne w klasie IgM i IgG
test Elisa IgM i IgG
test C6 Lyme
antygeny krętkowe w moczu po prowokacji antybiotykiem – w celu sprawdzenia efektywności leczenia
test LTT transformacji limfocytów
badanie genetyczne PCR/ PCRrt
badanie subpopulacji limfocytów CD57+CD3
badania wykrywające koinfekcje (infekcje towarzyszące) Bartonella, Babessia, Yersinia
Wyniki badań laboratoryjnych mają charakter pomocniczy , nie są w 100% pewne, podstawą diagnozy jest szczegółowy wywiad lekarski. Jeśli wyniki badań laboratoryjnych są negatywne, a obraz kliniczny sugeruje chorobę – prowadzi się próbną antybiotykoterapię.

Standardy leczenia:

antybiotykoterapia wysokimi dawkami kilku różnych antybiotyków z grupy penicyliny, cefalosporyny, tetracykliny
uwzględnienie w leczeniu koinfekcji
długi czas leczenia 3-4 miesiące do ustąpienia objawów
jednoczesne stosowanie leków przeciwgrzybiczych i diety przeciwgrzybiczej
monitorowanie efektywności leczenia comiesięcznymi badaniami laboartoryjnymi
wlewy dożylne antybiotyków, żeby leki lepiej penetrowały barierę krew-mózg
wzmacnianie odporności
oczyszczanie z neurotoksyn uwalniających się w trakcie leczenia

Jak wspomóc organizm w walce z chorobą w procesie leczenia:

fitoterapią
nie stosować immunosupresantów
wspomagać odporność
odpowiednia ilość odpoczynku i snu
dieta
wsparcie rodziny, psychologa
fizjoterapia , aktywność fizyczna

Trudności w leczeniu tej choroby wynikają z:

braku testów w 100% potwierdzających skuteczność leczenia
koinfekcji
polimorfizmu bakterii
bytowaniu krętków w miejscach trudno dostępnych dla antybiotyków
reakcja Herxheimera – pod wpływem toksyn uwalniających się z bakterii pod wpływem leczenia (gorączka, bóle głowy, dreszcze, bóle mięśniowe i kostne, świąd, nudności i wymioty oraz wysypki skórne)
zagrożenie grzybicą
niezrozumienie ze strony otoczenia (rodzina, praca, szkoła, służba zdrowia )
wysokie koszty leczenia – diagnostyka i leczenie nie jest w ogóle refundowane
mała dostępność specjalistów leczących tę chorobę
Drogi zakażenia boreliozą:
ukąszenie przez pajęczaki : kleszcze, obrzeżek gołębi
ukąszenie przez owady krwiopijne: giez, meszka, pluskwa, pchła
droga pokarmowa – niepasteryzowane mleko
transfuzja krwi
łożysko i mleko matki
nie wiadomo czy można przenieść chorobę przez kontakty seksualne, ale w ostrej fazie choroby krętki znajdują się we wszystkich wydzielinach ciała ludzkiego
Jest chorobą wielosystemową, daje objawy z wielu narządów. Rozwój może być przewlekły poprzedzony stanem ostrym we wczesnej fazie choroby lub utajony przez cały okres infekcji. W ciągu 1-szego roku można nie mieć żadnych objawów.
Objawy mogą się pojawić nawet wiele lat od zakażenia, często dopiero po dużym stresie jak wypadek, rozwód, śmierć bliskich osób, utrata pracy itp.

Charakterystyczne dla tej choroby jest:

mnogość i zmienność objawów (permanentny stan zapalny wędrujący)
dyskomfort
leczenie objawowe pomaga chwilowo
brak cech wyniszczenia organizmu – pacjent wygląda dobrze, nie chudnie, wyniki podstawowych badań ma w normie
pacjent źle toleruje antybiotyki (podawane przy okazji innych chorób)
zły stan psychiczny, problemy z koncentracją
bóle mięśni i stawów
występowanie kandydozy, tężyczki, choroby Hashimoto, łupieżu lub inncy chorób autoimmunologicznych i infekcji
96% chorych choruje ponad 1 rok, większość ok. 3-6 lat, niektórzy ponad 20 lat.

Lista chorób , z którymi mylona jest borelioza w procesie diagnostycznym ze względu na podobieństwo objawów:

nerwica
SM – stwardnienie rozsiane
ALS – stwardnienie zanikowe boczne
autyzm, zespół Aspergera
ADHD
zespół przewlekłego zmęczenia
RZS
toczeń
kolagenozy
choroba Alzheimera
choroba Parkinsona
fibromialgia
epilepsja
depresja
choroba afektywna dwubiegunowa
zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
inne
Opracowała: Joanna Arciszewska-Olejniczak na podstawie wykładów Rafała Reinfussa i Anny Góreckiej- Nowak i Wikipedia.

Facebook