Tarczyca

to jeden z największych gruczołów wydzielania wewnętrznego w naszym ciele. Znajduje się z przodu szyi (na wysokości dolnej części krtani i górnej części tchawicy).

Kształtem przypomina motyla. Ma bardziej czerwony odcień niż inne tkanki ją otaczające (jest mocno ukrwiona).

Składa się z licznych pęcherzyków gruczołowych zawierających TYREOGLOBULINĘ (białko zawierające aminokwas tyrozynę) , z której wytwarzane są hormony tarczycy – T3 (trijodotyroninę)  i T4 (tetrajodotyroninę inaczej tyroksynę) w proporcji ok. 1:4.

T3 ma działanie ok. 6-krotnie silniejsze niż T4. Ponieważ T4 jest mało aktywna, większość T3 w organizmie jest wytwarzana z T4 poza tarczycą (głownie w wątrobie i nerkach, ale w innych komórkach również).

Spora część T3  w organizmie jest związana  z białkami TBPA , jedynie ok. 10% to FT3 czyli wolny hormon biologicznie aktywny.

 

Pomiędzy pęcherzykami gruczołowymi znajdują się KOMÓRKI C (inaczej komórki okołopęcherzykowe) produkujące kalcytoninę – hormon zmniejszający stężenie wapnia we krwi i zwiększający jego transport do kości.

Z tyłu za tarczycą są cztery małe gruczoły przytarczyczne wytwarzające PARATHORMON , który wyciąga wapń z kości i zwiększa jego stężenie we krwi.

Hormony tarczycy regulują podstawową aktywność komórek naszego ciała – metabolizm, wzrost, rozwój.

Praca tarczycy jest regulowana przez tyreotropinę (TSH) wydzielany w przednim płacie przysadki mózgowej oraz przez hormon uwalniający tyreotropinę (TRH) wytwarzany przez podwzgórze.

Gdy we krwi spada poziom hormonów tarczycy podwzgórze wydziela TRH, które pobudza przysadkę do wydzielania TSH. TSH z kolei pobudza tarczycę do wydzielania większych ilości T3 i T4. Gdy stężenie tych hormonów we krwi wzrasta, podwzgórze zmniejsza wydzielanie TRH, spada więc tez wydzielanie TSH.

Więcej informacji na stronie: http://www.endokrynologia.net/tarczyca/choroby-tarczycy-w-skr%C3%B3cie

Niedoczynność

(hipotyreoza), która może być spowodowana chorobą Hashimoto, niedoborem jodu, niedoczynnością przysadki, uszkodzeniem tarczycy podczas leczenia nadczynności. Hormony tarczycy są produkowane w zbyt małej ilości.

Możliwe objawy niedoczynności:

chroniczne zmęczenie
ospałość
przybieranie na wadze bez powodu
zatrzymywanie wody w organizmie
podpuchnięte oczy
zmniejszony apetyt
obniżenie temperatury ciała
większa wrażliwość na zimno
bradykardia (zwolnienie akcji serca), wolne,  słabe tętno
obniżenie nastroju, depresja
rozchwianie nastroju
osłabiona koncentracja, pamięć
wypadanie włosów
suche włosy i skóra, szara staro wyglądająca cera
zaparcia
słabe mięśnie
bóle mięśni i kości
bezpłodność
spowolnienie odruchów
obniżenie tembru głosu, chrypnięcie

Nadczynność tarczycy

(hipertyreoza), której przyczyną mogą być choroba Gravesa-Basedowa, wole wieloguzkowe toksyczne, pierwszy etap rozwoju choroby Hashimoto, choroba Quervaina, poporodowe zapalenie tarczycy, gruczolak przysadki, nadczynność polekowa. Hormony tarczycy są produkowane w zbyt dużej ilości.

Objawy nadczynności tarczycy:

chudnięcie bez przyczyny
zwiększony apetyt
zwiększenie potliwości
tachykardia (szybka akcja serca)
szybkie tętno i palpitacje
nadwrażliwość na ciepło, uderzenia gorąca
bezsenność
drażliwość, nerwowość
huśtawka nastrojów
ataki paniki, uczucie niepokoju
problemy z koncentracją
biegunki
drżenie rąk
rogowaciejąca skóra na wierzchu stóp lub goleniach
cienka wilgotna skóra
zmęczenie, osłabienie
problemy z oddychaniem
skąpe miesiączki lub brak
bóle stawów
wytrzeszcz oczu, piasek pod powiekami
łamliwe paznokcie

Poporodowe zapalenie tarczycy

Kilka procent kobiet po urodzeniu dziecka zapada na tę chorobę w ciągu szesciu miesięcy od porodu. Najpierw objawia się nadczynnością spowodowaną stanem zapalnym tarczycy (trwa 2-4 miesiące) , następnie przechodzi w niedoczynność (trwa nawet 12 miesięcy).

U ok. 90% chorych we krwi są obecne przeciwciała tarczycowe. Choroba ma charakter autoimmunologiczny. W ciązy układ odpornościowy jest wyciszony ,aby nie uszkodzić płodu , a po porodzie znowu się aktywuje. Jeśli w czasie ciąży są obecne przeciwciała tarczycowe, to ryzyko wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy to ok. 40%.  Zwiększone ryzyko zachorowania występuje również u kobiet , które mają inne choroby autoimmunologiczne(cukrzyca typu 1, RZS, celiakia, toczeń), które w przeszłości chorowały na tarczycę lub choroby te występują u innych członków rodziny, gdy mają wole lub jeśli chorowały na tę chorobę przy poprzednich porodach.

Wole, czyli powiększony gruczoł tarczowy.

Występuje przy nadczynności (wole toksyczne) , przy niedoczynności (wole niedoczynne), bez objawów (wole obojętne). Może być rozlane (równomierne) lub guzowate.Najczęściej jego przyczyną są niedobory jodu lub choroba Hashimoto , poza tym może też wystąpić w przebiegu chorób: Gravesa-Basedowa, poporodowego zapalenia tarczycy, guza przysadki, choroba Quervaina, nowotwór tarczycy, z powodu nadmiaru jodu, w ciąży. Czterokrotnie częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Najczęściej nie powoduje większych problemów i nie ma konieczności usuwania lub leczenia , wtedy największym problemem jest estetyka. Czasem duże wole uciska na okoliczne narządy i utrudnia oddychanie i przełykanie, powoduje ucisk w gardle. kaszel , chrypkę. Wpływ na hormony tarczycy może być różny (może być nadmiar , niedobór lub w normie) .

Guzki

czyli zgrubienia o wielkości od kilku mm do kilku cm na gruczole tarczowym. Mogą być pojedyncze lub w postaci wola wieloguzkowego. Pojedyncze częściej ulegają procesowi rakowacenia.

Pojedyncze guzki występują w czterech typach:

cysta wypełniona płynem
gruczolak wolnorosnący
zwyrodniały gruczolak (łagodny guz)
guzki złośliwe
Przy pojedynczym guzku zazwyczaj hormony tarczycy pozostają w normie, przy wolu wieloguzkowym są objawy nadczynności.

Nowotwory tarczycy

To najczęściej rak brodawkowaty i pęcherzykowy, nastepnie anaplastyczny, rdzeniasty (dotyczy komórek C), chłoniak, rak komórek Hurtle’a. W przypadku dwóch pierwszych nowotworów można je całkowicie usunąć chirurgicznie i rokowania zwykle są bardzo dobre.
We wczesnym stadium rozwoju nie dają zwykle żadnych objawów. Gdy nowotwór znacznie urośnie mogą to być:

zgrubienie na szyi
chrypka
utrudnione przełykanie i oddychanie
ból szyi i gardła
powiększenie węzłów chłonnych