Migrena a składniki żywności

Migrena jest częstym, przewlekłym, naruszającym sprawność zaburzeniem nerwowo-naczyniowym, który charakteryzuje się silnym, napadowym bólem głowy. Bólowi towarzyszą objawy autonomiczne oraz neurologiczne, czyli tzw. występowanie aury. Zasadniczymi objawami choroby są: tętniący ból głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, nasilenie bólu podczas aktywności fizycznej, wrażliwość na hałas i zapachy. Ponadto mogą wystąpić objawy dodatkowe takie jak dreszcze, poty, gorączka, kołatanie serca, suchość w ustach, duszności, wielomocz, biegunka, omdlenia, zawroty głowy. Migrena trzykrotnie częściej występuje u kobiet, obniżając jakość życia i aktywność życiową.

W zależności od nasilenia objawów napady dzieli się na: lekkie, które nie ograniczają codziennych czynności; średnie i ciężkie lub bardzo ciężkie, które ograniczają sprawność fizyczną, psychiczną i często wymagają hospitalizacji. Napady mogą trwać kila godzin, a nawet kilka dni i występować od kilku razy w miesiącu do kilku rocznie.

Migrena – Przyczyny

Migrena może być schorzeniem dziedzicznym – w badaniach stwierdzono, że zachorowanie wśród krewnych pierwszego stopnia osób z migreną występuje o 2-3 razy częściej niż w populacji ogólnej. U osób chorych występuje odmienny metabolizm energetyczny mitochondriów, dysfunkcja transportu jonów przez błony komórkowe ośrodkowego układu nerwowego, niskie stężenie magnezu w mózgu i nieprawidłowe stężenie neuroprzekaźników.

Czynniki, które wywołują napad są bardzo indywidualne. U niektórych osób czynnikiem wywołującym może być stres, miesiączka, owulacja, alkohol, odwodnienie, bodźce świetlne, zapachy i – co najciekawsze z punktu widzenia dietetyki – nieregularne posiłki i niektóre składniki pokarmowe.

Migrena a histamina, alergie i nietolerancje pokarmowe

Histamina występuje naturalnie w organizmie ludzkim i pełni funkcję mediatora stanu zapalnego, odczynu alergicznego, neuroprzekaźnika oraz pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego.  Udział histaminy w alergiach pokarmowych polega na jej uwolnieniu z komórek odpornościowych podczas kontaktu z alergenem. Histamina silnie podrażnia błony śluzowe jelit, płuc, tkanki skórnej, nosa i oskrzeli i w zależności od tych lokalizacji wywołuję biegunkę, astmę, pokrzywkę, katar sienny a nawet wstrząs anafilaktyczny. Histamina zawarta jest również w produktach spożywczych – alkohol (w szczególności czerwone wino i wina musujące), sery, surowe, dojrzewające kiełbasy (np. salami, wędzony boczek), owoce morza, ryby, sosy rybne, kapusta kiszona i niektóre warzywa (np. pomidory, szpinak, bakłażany).

Histamina spożyta z pokarmem zostaje dezaktywowana przez diaminooksydazę (DAO), co obniża jej toksyczność. Niedobór enzymu DAO powoduje gromadzenie się histaminy w organizmie. Niski poziom DAO bardzo często rozpoznaje się u osób, które mają objawy nietolerancji histaminy.

Bardzo często objawem nietolerancji histaminy są silne bóle głowy. W badaniach wykazano, że u osób migreną poziom histaminy w surowicy był istotnie podwyższony zarówno w trakcie ataków jak i w okresie bezobjawowym. Wykazano, że wstrzyknięta histamina, wziewna histamina i czynniki wyzwalające histaminę powodują ból głowy, szczególnie ciężki u pacjentów z migreną. Interesujące jest również to, że osoby z migreną mają zwiększony poziom kwasu żołądkowego i zwiększoną częstość występowania wrzodów trawiennych, co jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę, że za ten efekt może odpowiadać histamina. W tym samym badaniu pokazano, że wykluczenie takich produktów jak: pszenica, pomarańcza, jaja, herbata i kawa, czekolada, mleko, wołowina, kukurydza, cukier trzcinowy i drożdże pozwoliło wyeliminować ból głowy aż u 85% osób z migreną.  Zarówno immunologiczne (alergia), jak i nieimmunologiczne mechanizmy (nietolerancja pokarmowa) mogą odgrywać rolę w tych mechanizmach.  W większości badań przeprowadzanych na osobach z migreną stwierdza się większy odsetek osób z alergią. Stwierdzono również, że narażenie na alergen powoduje zmniejszenie magnezu w tkankach mózgu – jednej z przyczyn migreny.

Całkowity poziom IgE u pacjentów z migreną są podwyższone w porównaniu z osobami zdrowymi, co może wskazywać na wyższą wrażliwość układu immunologicznego. Dieta eliminacyjna w takich przypadkach powoduje ograniczenie ataków zarówno u dorosłych jak i u chorujących dzieci.

Migrena a gluten i kazeina

Gluten jest kompleksem białek: gluteiny i gliadyny, które występują w niektórych zbożach. Gluten odpowiada za odpowiednią konsystencję ciasta, jego elastyczność i lepkość. Istnieją aż trzy formy nietolerancji glutenu – celiakia (choroba genetyczna), alergia na gluten i nadwrażliwość na gluten. Co ciekawe, w każdej z tych form obserwuje się bóle głowy, w tym migrenowe.  W nadwrażliwości ból głowy może pojawić  się chwile po spożyciu produktu bogatego w gluten. Objawy migreny często mijają po przejściu na dietę bezglutenową.

Wielu pacjentów z celiakią odczuwa objawy neurologiczne, często związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem autonomicznego układu nerwowego. Kluczową kwestią jest jednak to, że wrażliwość na gluten może być również powiązana z objawami neurologicznymi u pacjentów, którzy nie mają uszkodzonej śluzówki jelita.  Gluten może powodować uszkodzenie neurologiczne poprzez kombinację przeciwciał reagujących krzyżowo, chorób układu odpornościowego i bezpośredniej toksyczności. Do tych zaburzeń układu nerwowego poza migreną należą również: ataksja móżdżkowa, hipotonia, opóźnienie rozwoju, zaburzenia uczenia się, depresja.

Na uwagę zasługuje również fakt istnienia takich związków jak kazomorfina i gluteomorfina – czyli peptydy opioidowe. Peptydy opioidowe to związki o farmakologicznym podobieństwie do opium. Ich działanie polega m.in. na obniżeniu ciśnienia krwi, znieczuleniu na ból, spadku libido. Peptydy opioidowe pochodzące z kazeiny i glutenu pokonują barierę krew-mózg i wpływają na funkcjonowanie centralnego obwodowego układu nerwowego. Obie substancje są silnie uzależniające.

 

Bibliografia:

  1. Rolka H. i in.: Akceptacja choroby i strategie radzenia sobie z bólem jako istotne komponenty oceny jakości życia zależnej od stanu zdrowia u chorych z migreną. Doniesienie wstępne, Nursing Topics 2008; 17 (3): 178–183
  2. Linde M.: Migrena: współczesne kierunki leczenia, Polski Przegląd Neurologiczny, 2008, tom 4, suplement C
  3. GGrant: Food allergies and migraine, The Lancet, 1979
  4. Gazerani P. i in.: A correlation between migraine, histamine and immunoglobulin E, Scandinavian Journal of Immunology 57, 286±290
  5. Rodney Philip Kinvig Ford: The gluten syndrome: A neurological disease, Medical Hypotheses, 2009
  6. Darewicz M. i in: Biologicznie aktywne peptydy pochodzące z białek mleka,  Medycyna weterynaryjna70(6):348-352, 2014

 

 

Facebook